U bent hier

Gheur, François (Liège 1866 - ?)

, Luik -
Social Media: 

François Gheur (°1866 - Luik) begon na zijn ingenieursstudies in 1887 te werken bij de planning van spoorweginfrastructuur, het meest populaire transportmiddel op dat moment in Europa. Toen hij vernam dat verschillende Belgische ingenieurs gecontacteerd werden voor de constructie van spoorwegen in Zuid-Brazilië, besloot hij om ook te emigreren. Hij kwam in 1888 of 1890 aan in de havenstad Paranaguá (Paraná) op uitnodiging van de Belgische ingenieur Gaston de Serjat.

François was verantwoordelijk voor werken aan de spoorlijn Morretes - Antonina, die in de periode 1888 - 1891 gebouwd werd. In maart 1890 werd hij aangeworden door de Companhia de Estrada de Ferro São Paulo - Rio Grande. Hij werkte samen met  verschillende Belgische ingenieurs zoals Rodolph Lange, Gaston de Serjat en Affonso Solheid. 

Voor zijn nieuwe functie deed hij vele dienstreizen naar de plaatsen waar de spoorlijn in aanbouw was. Hij was niet ongevoelig voor de zware omstandigheden waaronder de spoorwegarbeiders moesten werken, meldt zijn kleindochter Aurea Gheur S. de Souza op haar blog. Geregeld hielp hij arbeiders bij de aankoop van medicamenten of bij de betaling van een doktersvisite. Malaria was in die tijd een veelvoorkomende ziekte waaraan vele arbeiders of hun gezinsleden leden.

Toen François werkte aan de spoorlijn tussen de steden Palmeira en Ponta Grossa leerde hij de Poolse imigrant Miguel Zak kennen, schrijnwerker bij de spoorwegmaatschappij. François geraakte gefascineerd door de vaardigheid van Miguel's zoon Jan, geboren in 1884 in Silesië, die zich in zijn vrije tijd in het atelier van zijn vader bezighield met het vervaardigen van houtsculpturen die verkocht werden in het spoorwegstation. François vroeg en kreeg toestemming om Jan mee te nemen naar Curitiba alwaar hij dankzij een beurs van de staat Paraná studeerde aan de Kunstnijverheidsschool. François' zoon Gastão, vertelde dat Jan geregeld in hun huis verbleef. Jan Zak veranderde zijn naam in João Zaco Paraná. Met een andere beurs vertrok hij naar Rio de Janeiro waar hij tussen 1901 en 1903 studeerde aan de Nationale Academie van Schone Kunsten. Met de hulp van Gheur en  Afonso Solheid studeerde hij nadien in Brussel aan de Koninklijke Academie van Schone Kunsten, onder leiding van professor en beeldhouwer Charles Van der Stappen, eminent lid van de aanvangarde Belgische Kunstgroepen Lês Vingt en La Libre Esthétique. In Brussel won Jan in 1908 de eerste prijs in de afdelingen Beeldhouwwerken en Compositie. En in 1909 bij zijn afstuderen in Brussel kreeg hij het aanbod om een jaarlang een eigen atelier te mogen gebruiken aan de Academie, inclusief betaling bijhorende kosten. Getroffen door het overlijden van won hij Van der Stappen in 1910 besloot hij naar Brazilië terug te keren waar hij een brilhante carrière uitbouwde. 

François was een echte kunstenaarsscout. Door zijn en Alphonse Solheid steun kon een andere Paranaense adolescent, João Turin, in 1905, met een beurs van de Staat Paraná, naar Brussel vertrekken. Turin slaagde ook in het toegangsexamen van de Koninklijke Academie van Schone Kunsten, waar Zaco Paraná studeerde, en kreeg ook les van Pierre-Charles Van der Stappen. De optie voor Brussel was in die tijd niet vanzelfspreken voor Braziliaanse artisten. Na zijn afstuderen in 1909, verbleef Turin circa 2 jaar in Brussel, en na reizen naar Italië, Nederland, Spanje en Portugal, vestigde hij zich eind 1911 in Parijs.

Het Museum François Gheur - AndersenOscar Niemeyer in Curitiba is in het bezit van een portret van François Gheur geschilderd door de Noorwegse artist Alfredo Andersen, in Curitiba actief en genaamd vader van de Paranaense schilderkunst.

Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 ontving François het trieste nieuws dat zijn familie omgekomen was bij de inval van het Duitse leger in Luik. Het was een harde schok voor François die verschillende van zijn dochters genoemd had naar zijn in België achtergelaten zusters. 

Graag doen we een oproep om ons te contacteren indien u meer weet over het leven van François Gheur. Waar woonde hij? Waar en wanneer overleed hij? Liet hij materiële sporen na in Brazilië? Construeerde hij als ingenieur bruggen of gebouwen in Paraná?

We vullen deze website graag aan met uw informatie.

Bronnen: